Sigon nila, mas mahal na kono kaayo’g gasto karon ang mamatay kaysa magpakabuhi.
Dili naman gud parehas sa unang panahon labi pa didto sa bukid nga mahimo ra nga maggama og lungon nga gikan sa tabla sa lubi, unya dayungan paingon sa menteryo.
Pagpanglabay sa panahon, kinahanglan na ang pagkuha sa serbisyo sa punerarya. Unya pwerte ra ba’ng mahala sa pag-andam sa patayng lawas, pun-an pa sa lungon. Kon adto pa gyod hayaon sa punerarya, samot na nga motakalid mokuot sa bulsa.
Tungod kay nahimo na man sab laging negosyo ang kamatayon sa tawo, mao nga duna na’y mo-deal nimo og life plan diin maghuloghulog ka’g kwarta pangandam sa imong kamatayon.
Ang uban mo-deal sab og luna sa private cemetery aron makahibawo ka kon asa ka iluyong sa panahon nga moabot na ang imong katapusan.
Medyo ngilo kaayo’ng paminawon. Pero reyalidad kana kanatong tanan.
Karongpanahon sa COVID-19 pandemic, misamot ka komplikado ang tanan tungod kay ang kadaghanan sa mamatay kinahanglan nga i-cremate sulod sa 24 oras human sa kamatayon. Ang giingong kantidad naa sa P30,000 ngadto sa P50,000.
Dunay uban, idalidali og lubong sa mga sam-ang, kana kon may bakante pa.
Pero tungod kay ubay-ubay na ang namatay niining pandemic, giingong nahutdan og luna ang mga sam-ang ug lisod sab ang cremation tungod kay magpaabot pa ka og pipila ka adlaw didto sa crematorium, sanglit gituman man ang first come first serve basis policy…ang unang patay nga maabot, maoy unahon. Ang uwahi, aw isulod una sa mortuary freezer.
Lain na sab nga gasto, tag P8,000 ngadto sa P10,000 matag adlaw. Ug kon moabot og 5 ka adlaw, aw P50 mil pesos ang gastuhon sa namatyan.
Kini karon maoy gipangandaman sa mga opisyal sa Cebu City ug Mandaue City, ang mga dapit nga daghan nang mga kaso sa COVID-19.
Sa Cebu City, si konsehal nga si Dave Tumulak miduso ni Mayor Edgar Labella nga magmugna og bag-ong menteryo labi pa alang sa mga mamatay tungod sa COVID-19.
Samtang sa Mandaue City, si Mayor Jonas Cortes mipalit gyud og mortuary freezer van sa kantidad nga P1.8 million diin kasudlan kini hangtod sa 40 ka patay sa usa ka higayon.
Libre kining ipagamit sa taga Dakbayan sa Mandaue.
“Maluoy ta sa atong mga kaigsuonang Mandauehanon nga intawon magbayad og P8,000 hangtud P10,000 matag adlaw. Mao ning nangita tag paagi nga ang dakbayan sa Mandaue, ni-purchase gyud ta og atong kaugalingon nga freezer van para malibre ang atong mga kaigsuonang Mandauehanon nga di na intawon magbayad og P8,000 ngadto P10,000 matag adlaw,” sigon ni Cortes sa usa ka interview.
Serbisyo man sab gyod tinuod ang pagtabang sa mga kaigsuonang mamatyan atol ning pandemic.
Pero ambot dili ba pangilogan ang atong mga opisyal nga gisiguro nato nga masulbad ang ilang problema atol sa ilang kamatayon, kaysa karon nga buhi pa sila.
Sigon pa sa ubang mga netizens, medyo advance mag-isip ang atong mga opisyal nga kon mataptan sa COVID-19, patay na gyod maoy samputan.
Sa ato nang gisubli, ang COVID-19 dili death sentence. Daghang nangaayo.
Usa sa ebidensiya niana, si kanhi Senador Sonny Osmena nga mapahiyumon pa nga migawas sa ospital kagahapon human sa 20 ka adlaw nga pagka-ospital.
Kon ila man kahang pangandaman ang kamatayon sa ilang mga molopyo, mas maayo sab nga maninguha sila sa pagtabang sa ilang mga molopyo nga mapanalipdan ang kaugalingon aron dili masakit ug mamatay.
Gawas sa paghatag og igong ayuda nga pagkaon, nakahunahuna ba sila sa paghatag og mga facemasks ug ingon man mga bitamina sa mga tawo aron malig-on ang ilang immune system? Ila ba’ng natubag ang pangihananglan sa mga health workers sa ilang tagsatagsa ka siyudad?
Makahinumdom kita sa sugilanon sa usa ka inahan nga nahadiin-diin intawon og pangayo og tabang aron lang makahuwam og kwarta para ipalit og gatas sa iyang anak nga masuso.
Tungod kay lagi kay way tarung nga kaon, wala nay masuso nga gatas ang iyang anak diha sa iyang dughan. Unya wa sab siya’y ikapalit og gatas.
Nanuktok siya sa iyang silingan nga si Noy Jonas, apan gibalibaran kay wa pod kono siya’y kwarta. Miadto ang inahan sa laing silingan nga si Noy Edgardo, apan sa mabugnaw’ng tingog igo ra’ng gisaad-saaran.
Hangtod nga nabaniog nalang nga namatay ang bata. Midalidali og hatod og tabang si Jonas ug Edgardo sa namatyan, sila maoy migasto sa haya ug sa pagpalubong.
Ang masulob-on nga inahan miingon, Noy Jonas ug Noy Edgardo, salamat kaayo sa inyong tabang. Apan kon miabot pa kaha ang inyong tabang dihang nagkinanghalan kog ipalit og gatas, basin unta og buhi pa kining akong anak.
Daghang Salamat
